The American Dream – Leids Projectkoor
Grenzeloos concertprogramma onder leiding van nieuwe dirigent Gijs Leenaars
Programma: Stravinsky, Toch, Barber, Copland, Feldman
Concertdata: Zaterdag 25 oktober, 20.15 uur, Marekerk, Leiden
Zondag 26 oktober, 15.00 uur, Doopsgezinde Kerk, Utrecht
M.m.v. Arwen van der Burg (altviool), Jankoen de Haan (celesta), Tobias Liebezeit (slagwerk)
Vertrekpunt voor het jongste concertprogramma van het Leids Projectkoor is de 20ste eeuwse muziek uit het land van de onbegrensde mogelijkheden: Amerika. Met de nieuwe vaste dirigent Gijs Leenaars aan het roer wordt de muzikale horizon van immigranten en nieuwe Amerikanen verkend. Op zaterdag 25 en zondag 26 oktober kan het resultaat van deze reis worden beluisterd tijdens een tweetal concerten in Leiden en Utrecht.
In The American Dream staan werken centraal die met recht – zij het vanuit steeds verschillende perspectieven – Amerikaans genoemd kunnen worden. Het programma weerspiegelt het belang van geïmmigreerde componisten op de Amerikaanse output van de 20steeeuwse koormuziek. Wat houdt ‘Amerikaans’ precies in, afgezien van een geografisch verwantschap? Kenmerkend is dat het werk in dit programma onmiskenbaar vrucht is van zowel Amerikaanse als exotische bodem.
Amerikaanse diversiteit
Aaron Copland schreef zijn Four Motets op 22-jarige leeftijd voor en in opdracht van zijn lerares Nadia Boulanger in Parijs. Op latere leeftijd zou Copland opmerken dat het werk nog niet zijn persoonlijke – lees Amerikaanse – stijl had.
Tres Sacrae Cantiones van Igor Stravinsky is een completering van motetfragmenten van Carlo Gesualdo voor wie Stravinsky een diepe bewondering had. Anthem is een van Stravinsky’s laatste werken: hij heeft het prachtige gedicht The dove descending van T.S. Eliot gezet volgens een nogal persoonlijke opvatting van de twaalftoonsleer.
Ernst Toch schreef zijn Geographical Fugue in 1930, vier jaar voor hij, onder druk van het nationaal-socialisme, naar Amerika zou emigreren. Hier had hij veel succes als filmcomponist, maar hij typeerde zichzelf op 73-jarige leeftijd toch als “the world’s most forgotten composer of the 20th century”.
Twelfth Night en To be sung on the water vormen samen Opus 42 van Samuel Barber. Barber gebruikte gedichten van Laurie Lee en Louise Bogan; waar het eerste deel begint met hoop door de geboorte van Christus, eindigt deel twee met het wegvaren, de eindeloze nacht in. Barber koos To be sung on the water voor zijn eigen begrafenis.
Rothko Chapel
Piece de resistance vormt Rothko Chapel, een compositie die Morton Feldman in 1971 schreef voor de inauguratie van het door Mark Rothko ontworpen meditatiecentrum in Houston, Texas. Het werk is akoestisch gedacht voor de achthoekige centrale ruimte in de kapel. Bovendien ademt het werk een kunstopvatting die, net als Feldman zelf, zijn wortels had in de Amerikaanse kunstenaarskring rond ondermeer Willem De Kooning, John Cage en Jackson Pollock. ‘The American Dream’ betekende voor hen vooral: universeel zijn. Feldman koos voor een ongewone bezetting: koor, altviool, een ruime diversiteit aan slagwerk en een celesta (een toetseninstrument dat klinkt als een zacht klokkenspel).
Lessons & Carols is losjes gebaseerd op de traditie van King’s College in Cambridge, waar sinds 1918 jaarlijks op Kerstavond een dienst met muziek en gesproken woord klinkt. Ook het Leids Projectkoor heeft gekozen voor grotendeels traditionele carols: een feest der herkenning voor jong & oud. De gesproken teksten zorgen voor de eigentijdse afwisseling. Als sfeervolle afsluiting wordt na het concert een gloedvol drankje geserveerd.
